De Cavia

Hoe ziet een cavia eruit?

Cavia’s hebben een langwerpig, een beetje plomp lichaam. De grote ogen staan aan de zijkant van hun kop. Ze hebben een breed gezichtsveld en ze kunnen goed in de verte kijken. Van dichtbij zien ze niet scherp en ze kunnen ook geen diepte inschatten. Cavia’s hebben kleine oortjes waarmee ze uitstekend kunnen horen. Ze hebben ook een uitstekende reukzin. Rond hun neus, ogen en mond hebben ze heel gevoelige snorharen wat heel belangrijk is wanneer ze hun eten uitzoeken. Ze kunnen door de positie van hun ogen niet zien wat ze eten. Cavia’s hebben een gebit met wel 20 tanden. De 4 snijtanden (2 boven en 2 onder) blijven groeien, en moeten afslijten door vezelrijk voedsel zoals hooi te eten. De rest van hun gebit bestaat uit kiezen waarmee ze hun eten wel 200 keer per minuut van kant naar kant kauwen. De staart van een cavia is niet zichtbaar, maar hij heeft die wel degelijk. De staart bestaat uit maar liefst zeven botjes.

Waar komt de cavia vandaan?

Van nature komt de cavia voor op open vlaktes in Zuid-Amerika, vooral in hoog gras en struikgewas. Ze leven daar in groepen met een strikte rangorde en zijn een groot deel van de dag bezig met het zoeken naar voedsel, vooral in de ochtend- en avondschemering. Cavia’s communiceren met elkaar via allerlei geluiden. (Hard piepen of wiepen is aandacht en honger, fluiten betekent gevaar, zachte knor en piepjes wil zeggen dat de cavia zich tevreden en blij voelt; klappertanden is imponeren bij ruzie, knorren/”prrten geeft aan dat ze schrikken of iets onplezierig vinden, langdurig prrrr en daarbij een dansje of wiebelen betekent dat het tijd is om te paren in de bronsttijd). Een cavia is een prooidier. Ze zijn gewend om in een soort ‘cavia treintje’ achter elkaar aan te lopen zodat ze minder kwetsbaar zijn. De voorste, dominante, cavia bepaalt waar ze naartoe lopen.

Verschillende rassen cavia’s, verschil in vachttype en kleur

Vachttypen zijn Gladharig, Teddy (rechtopstaande zachte haartjes), Rex (stugge rechtopstaande en iets gekrulde haartjes), Borstelharig (langer haar en op het hele lichaam kruinen en ‘rozetten’) en Gekruind (gladhaar met alleen een kruin op de kop). Er zijn cavia’s zonder vacht, zoals de Skinny (haar tussen neus en ogen en op de voeten en benen) en de Baldwin met alleen iets haar op de voeten. Dit soort cavia’s hebben een rubberachtige huid en ze hebben het sneller koud. De Cuy cavia wordt speciaal gefokt in Zuid-Amerika voor het vlees. Deze zijn groter en zwaarder, schrikachtig en minder tam en ze worden niet heel oud.

Hoe woont een cavia?

Cavia’s zijn groepsdieren en moeten niet alléén gehouden worden. Het is mogelijk om een paartje te houden, maar twee of meer zeugjes of twee beertjes is ook mogelijk. Het beste is om ze vanaf jonge leeftijd bij elkaar te zetten. Een geschikt hok voor twee cavia’s is minimaal 120 bij 50 cm. Het hok hoeft ook niet hoger te zijn dan 50 cm. Bij meer cavia’s kan er een verdieping in maar zorg voor een veilig trapje met gesloten zijkanten, want een cavia kan niet klimmen of hoog springen en kunnen geen diepte schatten, dus er is risico op vallen en letsel. Een steeds toegankelijke ren aan het hok is nodig zodat de dieren goed kunnen bewegen. Een geschikte bodembedekking voor cavia’s moet stofvrij zijn en niet te scherp of te hard, wat de voetzolen kan irriteren. Hennepvezel of een bedding op basis van papier is goed, maar ook ontstoft zaagsel (niet bij langharige cavia’s). In het verblijf moeten genoeg schuilplaatsen zijn, het liefst 1 per dier + 1, er moet een drinkflesje, een voerbakje voor de pellets en een ruifje voor onbeperkt hooi zijn. Geef ze ook wat te knagen in de vorm van knaagtakken zoals wilg, hazelaar, berk of fruitbomen. Een knaagsteen is niet geschikt want dan loop je het risico dat ze te veel mineralen binnenkrijgen (blaasstenen). Het verblijf moet warm genoeg zijn (18-21 graden Celsius) en niet tochtig. Zet het hok niet in de zon want een cavia kan oververhit raken.

Hoe moet een cavia verzorgd worden?

Het hok moet wekelijks verschoond worden, en het water dagelijks ververst. Oude restjes van groente en fruit weghalen en het voerbakje wekelijks schoonmaken. Het is leuk en nodig om cavia’s actief te houden, bijvoorbeeld door blaadjes groenvoer met een wasknijper aan een draad te bevestigen en omlaag in het hok op te hangen. De nagels van een cavia moeten regelmatig worden gecontroleerd en zonodig geknipt. Ook het gebit moet regelmatig gecontroleerd worden. Til een cavia altijd met twee handen op, waarbij u ook het achterlijf ondersteunt. Als cavia’s geen vezelrijk voedsel als hooi krijgen kunnen de snijtanden doorgroeien, niet goed aansluiten of scheef afslijten. De kiezen moeten door een dierenarts worden gecheckt. Langharige cavia’s moeten dagelijks helemaal doorgekamd worden om klitten en vervilten te voorkomen. Kortharige cavia’s volstaan met eens per week even doorborstelen om vuil en losse haren uit de vacht te halen. Doe ze alleen in bad indien nodig (bijvoorbeeld bij een vervuild achterlijfje) en gebruik geen zeep. Van veelvuldig wassen kunnen ze een droge schilferige huid krijgen wat dan weer jeuk tot gevolg heeft.

Wat eet een cavia?

Een cavia heeft een dieet nodig van onbeperkte hoeveelheden hooi en/of gras, een redelijke hoeveelheid groente, wat droogvoer en beperkte hoeveelheden fruit. Als groente zijn geschikt: wortelloof, andijvie, radijsblad, paprika en witlof en af en toe een stukje wortel. In paprika zit veel vitamine C. Cavia’s kunnen, net als de mens en mensapen, maar in tegenstelling tot andere zoogdieren, zelf geen vitamine C aanmaken maar hebben wel 10 tot 20 mg per kg volwassen lichaamsgewicht nodig. (een kwart tabletje vit. C van 50 mg volstaat ook). Geef als droogvoer het liefst speciale cavia korrels (pellets met veel vezels en toegevoegde vitamine C). Een volwassen cavia heeft genoeg aan 20 gram per dag. Een klein stukje fruit per dag, bijvoorbeeld aardbei, peer of banaan. Het gewicht en de lichaamsconditie moet goed in de gaten gehouden worden, zodat ze niet te dik of te mager worden. Cavia’s eten, net als o.a. konijnen, een deel van hun keutels direct uit de anus op (coprofagie) omdat hier heel belangrijke voedingsstoffen inzitten.

Hoe gaat de voortplanting van een cavia?

Cavia’s zijn gemiddeld met 2 á 3 maanden al vruchtbaar. De draagtijd ligt tussen 59 en 73 dagen. Een cavia krijgt gemiddeld 2 tot 4 (maar soms ook wel 8) jongen per worp, die 60 tot 110 gram wegen en volledig ontwikkeld zijn.

Mannelijke jongen moeten dan ook bij de moeder en zusjes weggehaald worden als zij 3 tot 4 weken oud zijn, ongeveer 300 gram wegen en niet meer bij hun moeder drinken. Een beertje kan op een leeftijd van 2 maanden gecastreerd worden. Een zeugje moet niet te oud zijn om te bevallen aangezien de bekkenhelften dan minder makkelijk scheiden om de jongen door te laten en het geboortekanaal wordt door de aanwezigheid van vet verkleind. Naast geboorteproblemen komt ook zwangerschapsketose voor, een stofwisselingsprobleem dat leidt tot dodelijke bloedvergiftiging. Vanwege bovenstaande problemen wordt afgeraden om te gaan fokken met cavia’s alleen maar omdat het leuk lijkt.

Wat als een cavia ziek is?

Een gezonde cavia eet goed en is levendig.

Een tekort aan vitamine C kan optreden bij verkeerde voeding en slecht eten of niet eten, diarree, tandenknarsen (wat duidt op pijn), langzaam herstel van wondjes, kreupelheid en gevoeligheid voor infecties tot gevolg hebben.
Door het doorgroeien van de tanden kan de cavia vaak niet meer goed eten. Ze moeten dan geslepen worden. Ook kiezen kunnen doorgroeien of er kunnen haakjes ontstaan. Vaak komt dit door verkeerde voeding.
De darmen van een cavia zijn erg gevoelig. Door voeding met te weinig vezels, ergens pijn hebben, gebitsproblemen of stress kan de cavia stoppen met eten waardoor darmen minder goed gaan werken of zelfs stil komen te liggen.
Cavia’s die te dik zijn en cavia’s die te weinig bewegen kunnen voetproblemen (pododermatitis) krijgen, vooral door het lopen op een harde ondergrond.
Bij zeugjes treedt vaak tweezijdige kaalheid op door te veel productie van geslachtshormonen door aanwezigheid van cysten op de eierstokken. Ook problemen met de baarmoeder kunnen een gevolg hiervan zijn. Kale plekken kunnen ook ontstaan doordat cavia’s bij verveling of stress, gaan ‘barberen’. Hierbij knabbelen ze aan hun eigen of elkaars haar. Verder kunnen parasieten de oorzaak zijn. Schurftmijt en vachtmijt geven jeuk waardoor de dieren gaan krabben en schuren. Mensen kunnen huidklachten krijgen door schurftmijt. Luizen veroorzaken een ruwe en rommelige vacht, schilferige en kale plekjes met korsten rond de oren en op de rug. Ringworm, een schimmelinfectie die ook besmettelijk is voor mensen, komt vooral voor bij jonge dieren.
Luchtwegaandoeningen, zoals moeilijk ademen, uitscheiding uit de neus en bij de ogen en minder goed eten, zien we vooral in een te vochtige omgeving.
Door een overmaat aan calcium in de voeding kunnen blaasstenen ontstaan met als gevolg, minder gaan eten, rode urine door bloed en een ontstoken blaas, en soms niet meer kunnen plassen.
Chlamydia caviae infectie veroorzaakt oogontsteking en soms luchtweginfectie. Dit is ook besmettelijk voor mensen.

“Wist je dat...” Een konijn en een cavia samen niet wordt aangeraden, omdat ze elkaar niet begrijpen? Ze hebben beiden ander voer nodig, het konijn kan de cavia verwonden en een cavia eet aan de vacht van het konijn. Ze kunnen ook ziekten op elkaar overdragen.

Waar koop je een cavia?

Cavia’s kunnen aangeschaft worden bij een dierenspeciaalzaak, een fokker of bij een asiel of knaagdierenopvang. De aanschaf van een maatje voor een oudere cavia kan het best bij de opvang gedaan worden omdat de dieren daar gekoppeld worden. Zo weet je zeker dat je een goede combinatie krijgt.

Waar zijn cavia's in Zwolle te bewonderen?

In Zwolle zijn cavia’s te zien bij Park de Stadshoeve,Park de Wezenlanden, De Eemhoeve, De Schellerhoeve, ’t Spiekertje, Dierenweide Berkum en Dierenweide Dieze Oost & Stichting de Knuffelkonijntjes.

_{Bronvermelding:}_www.licg.nl_{(Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren)}_{www.levendehave.nl.}